اثر برخی عوامل فیزیکی و شیمیایی بر رشد رویشی و زایشی و جوانه زدنی سویا رقم ویلیامز (glycine max l.merr)

دانه های سویا glycine max رقم ویلیامز پس از تلقیح با باکتری همزیست brady rhizobium japonicum در مزرعه تحقیقاتی کشت شدند و هر 10 روز یک بار آبیاری شدند. حدود 10 روز قبل از گلدهی، گیاهان با محلولهای متانولی با غلظتهای 10، 25 و 50 درصد، در مدت 4 روز الکل پاشی شدند. پس از گذشت دوره رشد رویشی و زایشی گیاهان برداشت شدند و ویژگیهای ریخت شناسی و اجزاء عملکردی آنها بررسی شد. نمونه هایی از گلها و برگها نیز برای بررسیهای میکروسکوپی انتخاب شدند و با استفاده از روشهای متداول سلول - بافت شناسی به بررسی مراحل تکوین آنها پرداخته شد. یافته ها نشان می دهند که تیمار متانولی تفاوت معنی داری را در تعداد شاخه ها و میانگین طول میانگره در ساقه اصلی ایجاد می کند بخه نحوی که تعداد شاخه ها افزایش ولی میانگین طول میانگره در نمونه های تیمار شده کاهش می یابد. بررسی اجزاء عملکردی نشان می دهد که تحت تاثیر تیمارهای متانولی افزایش معناداری در وزن هزار دانه و تعداد نیامکها ایجاد شده است و این به آن معنی است که تیمار متانولی به خوبی عملکرد گیاهان مورد آزمایش را افزایش داده است . به منظور بررسی اثر متانول بر جوانه زنی دانه ها، محلولهای 5ˆ1، 3، 5 و 7 درصد متانول بر دانه های سویا اثر داده شد ولی معلوم شد که غلظتهای 3، 5 و 7 درصد باعث کاهش درصد جوانه زنی و حتی سوختگی لپه ها (خصوصا در غلظت 7 درصد) می شوند ولی غلظت 5ˆ1 درصد متانول اثر مفید یا مضری بر جوانه زنی نداشت . مطالعه میکروسکوپی نمونه ها نشان داد که: الف) تعداد دانه های گرده در نمونه های تیمار شده و ضخامت گزین دانه های گرده افزایش یافته است . ب) سلولهای تاپی تا آخرین مراحل نموی دانه های گرده باقی مانده اند. ج) تترادها در دیواره کالوزی نظم بیشتری یافته اند. از دیگر عوامل شیمیایی که اثرات آن بر جوانه زنی دانه های سویا و رشد گیاهان نورسته بررسی شد، آمونیاک بود. آمونیاک با غلظتهای 25ˆ0، 5ˆ0 و 1 درصد بر دانه های سویا اثر داده شد و در هر 3 حالت سوختگی هایی در لپه ها مشاهده شد و تارهای کشنده به تعداد بسیار ناچیز تشکیل شدند و درصد جوانه زنی دانه ها و رشد دانه رستهایی که تحت تاثیر آمونیاک قرار گرفته بودند بسیار کمتر از گیاهان شاهد بود. از نظر ساختار تشریحی در محور زیر لپه دانه رستهای تیمار شده تغییری محسوس به چشم نخورد اما در ریشه چه این دانه رستها، اپیدرم کمتر کوتینی شده بود و تمایز چوب نسبت به شاهد کمتر بود. همچنین اثر میدان مغناطیسی بر جوانه زنی دانه های سویا بررسی شد و نتیجه گرفته شد که دانه های سویا با میدان مغناطیسی با شدتهای 6ˆ55 گوس و 2ˆ0 کیلوگوس سبب افزایش درصد جوانه زنی می گردد. بررسی تشریحی دانه رستهایی که تحت تاثیر میدان مغناطیسی قرار گرفته بودند نشان داد که تمایز ساختار چوب و آبکش پسین در نمونه های تیمار شده بسیار سریعتر از نمونه های شاهد است . ولی در ساختمان محور زیر اپه دانه رستهای تیمار شده نسبت به شاهد تغییری قابل مشاهده نبود. از دیگر عوامل شیمیایی که اثرات آن بر جوانه زنی دانه های سویا و رشد گیاهان نورسته بررسی شد دما بود. دانه های سویا در دمای 4، 13 و 21 (شاهد) درجه سانتیگراد قرار داده شدند در دمای 4 درجه سانتیگراد درصد جوانه زنی بسیار پائین بود و ریشه چه مدتی پس از تشکیل از بین رفت . در دمای 13 درجه سانتیگراد نیز درصد جوانه زنی از شاهد کمتر بود و دانه رستها نیز طول کمتری نسبت به شاهد داشتند.